‘s Werelds oudste werkende digitale computer

Guy Kindermans Guy Kindermans is freelance journalist bij Data News.

In het Britse Bletchley Park werd de 61 jaar oude Harwell Dekatron computer na een restauratie van drie jaar weer opgestart.

In het Britse Bletchley Park werd de 61 jaar oude Harwell Dekatron computer na een restauratie van drie jaar weer opgestart.

Kort na de Tweede Wereldoorlog werd in de hele wereld stevig geëxperimenteerd met alle mogelijke vormen van computers, al dan niet met succes. De meeste van deze pioniertoestellen werden vervolgens afgebroken en hun onderdelen in nieuwe projecten aangewend, zodat ons nog weinig systemen uit die tijd resten. De Harwell Dekatron uit 1951 vormt daarop een uitzondering, door zijn gebruiksgeschiedenis. Oorspronkelijk werd hij in het Harwell Atomic Research Establishment gebouwd en aangewend om het geestdodende repetitieve rekenwerk uit te voeren. De Harwell Dekatron machine werkte ongeveer even snel als een persoon met een mechanische rekenmachine, maar blonk uit door de mogelijkheid dagenlang zonder problemen te werken – opmerkelijk in een tijdperk waarin de elektronische ‘lampen’ makkelijk de geest gaven. De Harwell Dekatron was dan ook niet zozeer met het oog op snelheid ontworpen, maar voor een maximale bedrijfszekerheid – een lovenswaardige en soms al te zeer veronachtzaamde aanpak.

In 1957 was de Harwell Dekatron van geen nut meer voor de onderzoeksinstelling, maar het toestel werd niet afgebroken. Er werd integendeel een wedstrijd uitgeschreven voor onderwijsinstellingen, met het beste voorstel voor het gebruik van de machine als winnaar. Dat werd het Wolverhampton & Staffordshire Technical College, die de computer omdoopten tot WITCH (Wolverhampton Instrument for Teaching Computation). De digitale aspirant-Harry Potters konden tot 1973 voor hun eerste vingeroefeningen terecht op deze machine, waarna ze verhuisde naar een museum in Birmingham. Na de sluiting van het museum verdween de WITCH in een opslagruimte en dat leek het einde.

Toch niet. In 2008 herkende een vroegere bezoeker van het museum een stuk van de WITCH op een foto, en werd het plan opgevat de machine te restaureren. De WITCH is nu terug operationeel en staat opgesteld in het National Museum of Computing in Bletchley Park, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog de geallieerden de Duitse codes kraakten. Daar bevindt zich tevens de reconstructie van de Colossus elektronische computer.

De Harwell Dekatron maakte gebruik van Dekatron elektronische buislampen, waardoor hij niet binair maar decimaal rekende. Het ontwerp ervan begon in 1949 en resulteerde in een machine met onder meer 828 Dekatron rekenbuislampen en 7073 elektromechanische schakelingen. Het geheel was 6m breed, 2m hoog en 1m diep, en woog 2,5 ton. Input en output gebeurde met behulp van papiertape.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content